Cách mạng 4.0 đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng, tác động mạnh đến quá trình phát triển kinh tế – xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Dưới tác động của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, những thách thức về chất lượng nguồn lực đặt ra đối với đời sống xã hội ngày càng lớn. Những yêu cầu về nguồn nhân lực đối với từng ngành, từng lĩnh vực đang thay đổi theo hướng ngày càng coi trọng năng lực tự làm việc của người lao động. Thực tế này đặt ra yêu cầu người lao động phải có năng lực chuyên môn, có khả năng sử dụng công nghệ tiên tiến nhằm tận dụng những cơ hội cũng như vượt qua những thách thức mà cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại. Do vậy, nó cũng ảnh hướng đến cả vấn đề định hướng, lựa chọn nghề nghiệp của người học trong xã hội.
1. Cách mạng 4.0 và những yêu cầu đối với nguồn nhân lực
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tác động mạnh mẽ đến toàn bộ nền kinh tế – xã hội và văn hóa của nhân loại nói chung và Việt Nam nói riêng. Cách mạng công nghiệp 4.0 đã đặt ra nhiều yêu cầu đối với nguồn nhân lực. Bảng thông tin dưới đây sẽ cho chúng ta một cái nhìn tổng quan về đặc trưng của Cách mạng 4.0 và các yêu cầu đặt ra đối với nguồn nhân lực trong xã hội.
| STT |
Đặc trưng của cách mạng 4.0 |
Những yêu cầu |
|
1 |
Khả năng kết nối giữa con người và máy móc dựa trên nền tảng công nghệ thông tin (IoT). | – Am hiểu công nghệ thông tin (IoT);
– Kỹ năng hiểu và sử dụng thành thạo, chính xác công nghệ; – Thái độ làm việc nghiêm túc, tuân thủ kỷ luật cao. |
|
2 |
Quá trình sản xuất, vận hành thông qua hệ thống ảo và thế giới thực có mức độ kết nối tự động cao. | – Hiểu biết về công nghệ và các hệ phần mềm, cơ chế hoạt động của hệ thống ảo;
– Có khả năng sử dụng thành thạo các ứng dụng trên internet và hệ thống kết nối dữ liệu lớn; – Thái độ tuân thủ, nhạy bén với sự biến đổi về môi trường, tư duy sáng tạo. |
|
3 |
Nguyên tắc kiểm soát được phân cấp ở mức độ cao, các quyết định đưa ra nhanh chóng và chính xác. | – Hiểu về cơ chế vận hành của hệ thống kiểm soát và phân cấp trong quá trình ra quyết định;
– Có khả năng sử dụng các phần mềm ra quyết định; – Có khả năng đưa ra quyết định độc lập với sự hỗ trợ của các phầm mềm phân tích dữ liệu. |
|
4 |
Thời gian để một sản phẩm mới ra đời ngắn hơn, chi phí thấp. | Am hiểu về sản phẩm trong môi trường kinh doanh có sự bến động mạnh. |
|
5 |
Mức độ cung cấp dịch vụ qua internet, thiết bị thông minh được sử dụng rộng rãi, linh hoạt để thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dung. | – Am hiểu công nghệ thông tin, sử dụng thành thạo thiết bị thông minh;
– Sử dụng thành thạo ngoại ngữ, ứng dụng công nghệ thông tin nhằm làm việc nhanh chóng, chính xác, có hiệu quả. – Thái độ linh hoạt, thân thiện với khách hàng. |
Yêu cầu của Cách mạng 4.0 đối với nguồn nhân lực
2. Sự tác động của Cách mạng 4.0 đối với lao động, sản xuất trong xã hội
Dưới tác động của cuộc Cách mạng 4.0, những công việc truyền thống sẽ được đảm nhận bởi người máy, thiết bị thông minh. Do đó, nguồn nhân lực trong tương lai phải sở hữu nhiều năng lực ưu việt mà máy móc không thể có. Khả năng sáng tạo, linh hoạt trong nhận thức, cảm xúc, khả năng ra quyết định sẽ là chìa khóa để con người nắm bắt được những xu thế chuyển dịch lao động.
Trong thời gian tới, năng lực làm việc, kỹ năng sử dụng công nghệ thông minh của đội ngũ lao động sẽ là trụ cột của nền kinh tế. Nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực có tay nghề cao, có năng lực sáng tạo, khả năng ngoại ngữ, tin học sẽ ngày càng tăng. Điều này đặt ra cho người học những yêu cầu trong việc nâng cao trình độ khao học, công nghệ, năng lực tin học và ngoại ngữ của bản thân để có thể đáp ứng với nhu cầu của công việc, thích ứng với bối cảnh và xu hướng xã hội hiện đại hóa, toàn cầu hóa. Bên cạnh việc phát triển các khía cạnh năng lực thì việc rèn luyện và hình thành thái độ làm việc phù hợp với môi trường năng động, đòi hỏi tính liên kết và hợp tác cao trong công việc, phải có tác phong công việc và khả năng linh hoạt, thích nghi cao đối với sự biến động xã hội và sự thay đổi môi trường làm việc của mình.
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang đặt ra những yêu cầu mới cho nguồn nhân lực trong tương lai. Điều này đòi hỏi người lao động phải trình độ chuyên môn cao, năng lực làm việc vượt trội, khả năng làm việc trong môi trường công nghệ thông minh, giao tiếp tốt để tận dụng cơ hội của cuộc cách mạng này để phát triển.
3. Kết luận
Cách mạng 4.0 mở ra nhiều cơ hội cho các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam, nâng cao năng suất và rút ngắn khoảng cách phát triển. Cách mạng 4.0 cũng đang đặt ra những yêu cầu mới cho nguồn nhân lực trong tương lai, đòi hỏi người lao động phải trình độ chuyên môn cao, năng lực làm việc vượt trội, khả năng làm việc trong môi trường công nghệ thông minh, giao tiếp tốt để tận dụng cơ hội của cuộc cách mạng này để phát triển. Trước tình hình đó, người học cũng phải có định hướng nghề nghiệp phù hợp để tăng cô hội thành công trong cuộc sống.
