Địa Tạng Bồ Tát là một vị đã chứng bực Đẳng Giác trải qua vô lượng a-tăng-kỳ kiếp rồi. Nhưng vì Ngài có phát lời đại nguyện rằng: “Nếu Ngài chưa độ hết chúng sanh, thì Ngài không chứng quả Bồ Đề, và nếu sự thọ khổ trong địa ngục hãy còn, thì Ngài thề không chịu thành Phật”. Do lời nguyện ấy, nên Ngài thị hiện ra nhiều ứng hóa thân để hóa độ hằng hà sa số chúng sanh đương chịu khổ, trải đã không biết bao nhiêu kiếp rồi, mà Ngài vẫn còn là một vị Bồ Tát. Chính vì vậy mà có lời tán thán công đức rằng:
“Ðịa Tang Vương lập nhiều đại nguyện,
Ðã trải bao biến chuyển tăng kỳ,
Phân thân khắp chốn dạo đi,
Quyết lòng độ chúng thoát thì trầm luân”.
Địa Tạng Vương Bồ Tát hay Địa Tạng Bồ Tát là tên được phiên âm từ tiếng Phạn, danh xưng toát lên lòng từ bi và nguyện lực vững vàng của Ngài trên con đường tu tập Phật pháp và độ hóa chúng sinh. Theo lời giải thích trích trong Địa Tạng kinh, Địa là dày chắc, Tạng là chứa đủ. Địa Tạng là sâu dày, đủ chứa muôn vàn khổ đau của sinh linh.
Đối với Phật giáo, Địa Tạng Bồ Tát là một trong những vị có vị trí vô cùng quan trọng, có pháp lực vô biên, từ bi vô hạn. Ngài có nhân duyên sâu nặng với chúng sinh, gánh trọng trách giáo chủ toàn cõi trong một thời gian, chứng tỏ được sức mạnh và đức độ của Ngài. Sức mạnh ở đây không chỉ là pháp lực, từ bi mà còn là lòng cảm hóa và phẩm chất, đạo hạnh tu hành của Ngài.
Xuất phát từ lời nguyện chưa thành Phật khi địa ngục chưa hết chúng sinh, nên Địa Tạng được xem là vị Bồ Tát của chúng sinh dưới địa ngục. Cho nên Ngài gọi được gọi là U Minh Giáo Chủ (vị giáo chủ cõi U Minh, địa ngục). Ngài dùng tâm từ bi và trí huệ của mình cảm hóa chúng sinh hướng tới sự an nhiên bất động như đại địa, tĩnh lặng và sâu kín như tàng chứa bí mật, đúng với tinh thần của danh xưng Địa Tạng.
Bồ Tát Địa Tạng cũng là một vị Bồ Tát với tinh thần hiếu đạo cao cả. Trong nhiều tiền kiếp của Ngài được thuật lại trong Kinh Địa Tạng, Ngài đều thể hiện ra là những người con hiếu thảo với cha mẹ, sẵn sàng làm tất cả mọi việc phước lành, xả thân, phát những lời đại nguyện để cứu độ cha mẹ của mình.
Ngoài ra, Ngài cũng là vị chuyên cứu độ sinh linh, che chở cho người mẹ và trẻ thơ lúc sinh nở, và che chở cho trẻ nhỏ, cứu giúp người lữ hành phương xa. Những người đi xa, nếu gặp khổ nạn, nhất tâm xưng niệm danh hiệu Bồ Tát thì Ngài sẽ hiện thân cứu hộ, Ngài dùng sức mạnh của mình để giúp người vượt qua hiểm cảnh, sóng gió, thoát khỏi tối tăm, xấu xa, thác loạn, tìm thấy con đường sáng suốt, bình an.
Địa Tạng Vương Bồ Tát có oai lực bao trùm tam giới. Theo Kinh Địa Tạng Bồ Tát Bổn Nguyện, nếu người nào chí tâm quy y, cúng dường và chiêm ngưỡng, đảnh lễ Bồ Tát thì sẽ hưởng được rất nhiều lợi ích, cả khi còn sống lẫn khi đã về với cát bụi, cả kẻ còn và người mất đều được hưởng lợi. Cụ thể là Kinh Địa Tạng đã liệt kê ra những lợi ích trong cuộc sống hiện tại như sau: nguyện lớn được thành tựu, được trí huệ lớn, tiêu trừ tai nạn, thoát khỏi hiểm nguy, tiêu trừ tội chướng bệnh tật, được quỷ thần hộ vệ; những lợi ích trong kiếp sau: thoát khỏi thân nữ, được thân xinh đẹp, thoát kiếp nô lệ; lợi ích với người quá vãng: siêu độ vong linh và gặp lại người thân đã qua đời.
Chính vì hạnh nguyện, công đức độ sanh của Bồ Tát Địa Tạng vĩ đại và sâu dày như thế cho nên Đức Phật Thích Ca đã khẳng định rằng: “Xưng dương cùng tán thán, muôn kiếp không cùng tận”.
Ngày nay, tín đồ Phật giáo Việt Nam lấy ngày 30/7 âm lịch làm ngày lễ tưởng niệm ân đức sâu dày của Địa Tạng Bồ Tát.
